- Szczegóły
- Redakcja Redakcja
- Opublikowano: 09 wrzesień 2016 09 wrzesień 2016
Czarny bez (sambucus nigra) to roślina bardzo popularna w Polsce – rośnie często wzdłuż jezdni i dróg polnych, na nieużytkach, przedmieściach miast, czasem także i w ogrodach. Jak wykorzystać tę roślinę w celach leczniczych?
Do przygotowywania herbatek czy naparów wykorzystuje się wszystkie części czarnego bzu. Naturalnie najlepiej wybierać czarny bez, który rośnie daleko od ruchliwych ulic.
| Kiedy zbierać? | Co zrobić? | Co zawiera? | |
| Kwiaty | od kwietnia do czerwca, ucinając je u podstawy | ususzyć | Kwiaty zawierają triterpeny, flawonoidy, kwas fenylowy, śluz roślinny, pektyny, kwas linolowy, olejki eteryczne. Zawarte w kwiatach alkaloidy działają toksycznie – dlatego zawsze kwiaty należy gotować bądź sparzyć wrzątkiem. |
| Owoce | od sierpnia do września, gdy zwisają ku ziemi i są fioletowoczarne (oznaka dojrzałości) | Można wysuszyć, zamrozić, ugotować (sok itd) | Owoce są bogate w witaminy A, C, z grupy B, zawierają także potas, wapń, sód, fosfor, żelazo miedź cynk, magnez. Bogate w antyoksydanty, olejki eteryczne, taninę i pektyny. |
| Kora | zbiera się ją na wiosnę, ściągając z gałązek (tylko warstwę wierzchnią) | Ususzyć przechowywać należy w papierowych torebkach) | Kora zawiera sole potasu, cukry, glikozydy, sambunigrynę i taniny. Także nie wolno jej spożywać świeżej. |
Właściwości czarnego bzu:
- bardzo skuteczny środek napotny
- obniża stany gorączkowe
- wspomaga system immunologiczny, łagodzi podrażnienia i stany zapalne, korzystny w zwalczaniu wirusów
- korzystny w leczeniu schorzeń układu oddechowego (zawartość śluzu roślinnego), pomaga usuwać wydzieliny z oskrzeli
- wspiera krążenie, działa moczopędnie przez co usuwa nadmiar sodu z moczu, obniża ciśnienie, zmniejsza ryzyko powstawania zatorów w naczyniach krwionośnych
- sprzyja odchudzaniu, reguluje perystaltykę jelit, ma lekkie działanie przeczyszczające
- polepsza wygląd skóry, napary i okłady z iści i kwiatów mogą pomagać w zwalczaniu pękających naczynek, łagodzić oparzenia słoneczne skóry. Ponadto kwiaty mają działanie ściągające, są stosowane także do zwalczania trądziku i wyprysków. Można stosować także kompresy z naparu kwiatów czarnego bzu na powieki – gdy mamy zmęczone po całym dniu pracy przy komputerze.
Przepisy:
Napar na infekcję z gorączką:
5g suchych kwiatów czarnego bzu wrzucić do 1/2 litra wrzątku. Pozostawić na 10 min, odcedzić i pić w ciągu dnia. Można osłodzić miodem.
Herbatka na kolki
Pół łyżeczki kwiatów lipy i pół łyżeczki kwiatów czarnego bzu wrzucić do filiżanki wrzątku. Zaparzać 10 min, odcedzić. Pić najlepiej 2 filiżanki dziennie – rano po przebudzeniu i przed pójściem spać.
Maść na oparzenia i ugryzienia insektów
Wewnętrzną korę (zieloną część pod wierzchnią warstwą) pokroić drobno, zalać oliwą z oliwek, podgrzać. Po pierwszym wrzeniu zdjąć i odstawić na kilka minut. Odcedzić, dodać wosk pszczeli (1g na 5g oliwy).
Herbatka odmładzająca
do litra wody dodać około 10 jagód czarnego bzu, gotować parę minut, dodać 1/2 filiżanki rozgniecionych owoców czarnej porzeczki. Gotować 5 minut, dodać garść liści mięty, zdjąć z ognia, przefiltrować. Pić w przerwach między posiłkami.
Maseczka na włosy (raz w miesiącu)
2 łyżeczki soku z czarnego bzu, łyżka miodu. Wymieszać. Dodać łyżeczkę olejku migdałowego i łyżeczkę soku z czarnego bzu. Mieszać do uzyskania jednolitej konsystencji, włożyć do lodówki na godzinę. Nakładać na wilgotne włosy, zawinąć w papier, pozostawić na pół godziny. Spłukać włosy i umyć.
Syrop z jagód
Dojrzałe jagody oddzielić od szypułek i umyć. Włożyć do garnka z wodą lub czerwonym winem. Doprowadzić do wrzenia, gotować około 20 minut. Pozostawić do ostygnięcia, przefiltrować przez gęste sitko, dodać cukier, wymieszać, gotować kilka minut. Ostudzić i przekładać do wyparzonych butelek z ciemnego szkła, zamknąć. (Na 1 kg owoców używamy 1/4l wody lub wina i 500g cukru)
Uwaga! Jest wiele gatunków tej rośliny. Oprócz sambucus nigra, jest także sambucus ebulus, który ma charakterystyczny, nieprzyjemny zapach – nie zaleca się stosowania tej rośliny. Sambucus ebulus nie osiąga nawet dwóch metrów – i najłatwiej odróżnić przez to go od sambucus nigra, który można wykorzystywać bez obaw osiąga nawet 5-6 metrów.
Tekst powstał na podstawie informacji z książki, którą serdecznie polecamy: Giuseppe Maffeis - Czarny Bez, Mięta, Melisa, Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski. Znajdziecie tam mnóstwo, mnóstwo przepisów jak wykorzystać między innymi czarny bez nie tylko dla zdrowia czy urody - ale także w kuchni, dla smaku! :)
